مبحث ۱۷ مقررات ملی ساختمان با حداقل ضوابط لوله‌کشی گاز طبیعی ساختمان‌های مسکونی، عمومی و خاص، مجتمع‌ها و شهرک‌های مسکونی، ساختمان‌ها، محوطه‌ها و شهرک‌های صنعتی را دربرمی‌گیرد و با هدف طراحی، اجرای لوله کشی، نصب و نگهداری وسایل گازسوز در ساختمان‌ها و محوطه ها، در جهت ایمنی اشخاص و اموال، بهداشت، رفاه ساکنین و کاربران، حفظ محیط زیست، مصرف بهینه ی گاز و مصالح لوله کشی و حفظ زیبایی ساختمان محوطه، تدوین گردیده و باید در طرح، اجرا و بهره برداری رعایت گردد.
این مبحث شامل دو بخش میباشد (بخش اول، لوله کشی گاز طبیعی با فشار یک چهارم پوند بر اینچ مربع و بخش دوم، لوله کشی گاز طبیعی باری مصرف کنندکان عمده با فشار ۲ الی ۶۰ پوند بر اینچ مربع) در ادامه به تفصیل به توضیح آن‌ها میپردازیم.
با بررسی سوالات آزمون های گذشته پی میبریم اکثریت سوالات از بخش اول مبحث ۱۷ طراحی شده است. بنابراین چنانچه در صورت سوال فشار لوله کشی ذکر نشده بود (برای پاسخده ی به سوال ابتدا به بخش اول مراجعه کرده و اگر پاسخ را نیافتید به سراغ بخش دوم بروید) همچنین از طریق تیترواژه ی مبحث میتوانید قسمت‌های مورد نظر را به راحتی و با سرعت بیابید.
آخرین ویرایش مبحث هفدهم مربوط به سال ۱۳۸۹ میباشد. معمولا در آزمونهای ورود به حرفه ۳ سوال از این مبحث طراحی میشود، بنابراین از مباحث قابل توجه میباشد و اکثر سوالات آن به راحتی قابل پاسخگویی است.
کلیدواژه‌های این مبحث عبارتند از: دستگاه گازسوز، دودکش، شیر، کنتور، لوله کشی، مشعل، محصولات احتراق، رگلاتور، آبگرمکن، جوشکاری لوله ها، لوله کشی توکار، لوله کشی روکار، عایقکاری لوله ها، و … .
مبحث هفدهم شامل ۲ بخش و ۱۶ فصل و ۵ پیوست است که در ادامه به بررسی تک تک آن‌ها میپردازیم.
- بخش اول: لوله کشی گاز طبیعی با فشار یک چهارم پوند بر اینچ مربع؛ این بخش ضوابط حداقل را که رعایت آن‌ها مشمول الزام قانونی است در طراحی و اجرای لوله کشی گاز ساختمان‌ها و کنترل های کیفی، نصب و راه اندازی وسایل گازسوز، دودکش ها و هوارسانی به وسایل گازسوز، ضوابط بهره بردای و ایمنی و ضوابط ویژه ی گازرسانی برای ساختمان‌های عمومی و خاص را مقرر میدارد. همچنین برای کاربری گاز طبیعی تحویلی به ساختمان‌ها با فشار ۱۷۶ میلی‌متر ستون آب یک چهارم پوند بر اینچ مربع و برای مصرف حداکثر تا ۱۶۰ مترمکعب در ساعت و قطر لوله حداکثر ۱۰۰ میلی‌متر (۴ اینچ) تدوین گردیده است. تمام بخش اول به طور کامل مطالعه شده ولی فصل های ۵، ۷ و ۸ از اهمیت بیشتری برخوردار هستند.
- تعاریف و کلیات: به طور کامل مطالعه شود.
- فصل اول: کلیات؛ حداقل یک بار مرور داشته باشید. شایان ذکر است همانطور که پیش‌تر ذکر شد، با توجه به رویکرد تحلیلی سوالات آزمون مهر ۹۸، نیاز است داوطلب با تمرکز و دقت بیشتری به مطالعه بپردازد.
- فصل دوم: گروه بندی ساختمان‌ها؛ این فصل در رابطه با گروه بندی ساختمان‌ها می باشد. از این فصل تا به حال یک سوال در آزمونهای گذشته طراحی شده است. برای آشنایی با گروهبندی های به کار برده شده در مبحث ۱۷ این فصل مطالعه گردد. ضمنا این گروهبندی در پیوست شماره ۳ در انتهای همین جلد آورده شده است.
- فصل سوم: مقررات ویژه گازرسانی به ساختمان های عمومی و خاص؛ برخی از مواردی که در ساختمان های عمومی و خاص باید رعایت گردند در این بخش ذکر گردیدهاند، طراح موظف است از حداکثر ایمنی کاربران ساختمان‌ها در مقابل خطرات ناشی از گاز طبیعی و متقابلا از ایمنی سیستم لوله کشی گاز ساختمان در برابر آسیب های احتمالی اطمینان حاصل نماید. از این فصل در آزمون های گذشته ۲ سوال طراحی شده است.
- فصل چهارم: طراحی سیستم لوله کشی گاز و انتخاب مصالح؛ در فصل چهارم طراحی سیستم لوله کشی و انتخاب مصالح را بیان میکند. صفحه ی ۳۲ مهم و پر سوال است. این فصل را به طور کامل مطالعه کنید.
- فصل پنجم: اجرای سیستم لوله کشی گاز طبیعی؛ در این فصل نحوه ی اجرای سیستم لوله کشی گاز توضیح داده شده است. این فصل به طور کامل مطالعه گردد.
- فصل ششم: کنترل کیفیت، آزمایش، بازرسی، صدور تأییدیه، تحویل و تزریق گاز در سیستم لوله کشی گاز؛ هدف از مقررات این بخش مشخص نمودن حدود کمی و کیفی کنترلها و بازرسی های مربوط به کلیهی مراحل مندرج در این مقررات مشتمل بر طراحی، انتخاب مصالح، اجرا، آزمایش و صدور تأییدیه های مربوطه میباشد. از این فصل تا به حال سوالی طرح نشده است ولی با توجه به اهمیت بخش اول، مرور آن خالی از لطف نیست.
- فصل هفتم: نصب و راه اندازی وسایل گازسوز؛ این فصل مهم و پر سوال است در نتیجه به طور کامل مطالعه گردد.
- فصل هشتم: دودکش های دستگاه های گازسوز ساختمان‌ها؛ این فصل به طور کامل مطالعه گردد.
- فصل نهم: ضوابط بهره برداری و نگهداری از سیستم لوله کشی گاز داخل ساختمان‌ها؛ از این فصل تا به حال یک سوال از صفحه ی ۸۴ طرح شده است. با توجه به حجم کم این فصل مرور آن زمانی نمیبرد.
- بخش دوم: لوله کشی گاز طبیعی برای مصرف کنندگان عمده با با فشار ۲ الی ۶۰ پوند بر اینچ مربع؛ بخش دوم مبحث ۱۷ با عنوان «مقررات لوله کشی گاز طبیعی برای مصرف کنندگان عمده» حداقل ضوابط طراحی، اجرا و کنترل های کیفی لوله کشی گاز را که رعایت آن‌ها مشمول الزام قانونی است در مجتمع ها و ساختمان های مسکونی و عمومی، محوطه ها و ساختمان های صنعتی، شهرک های مسکونی و صنعتی مقرر میدارد. همچنین این بخش با کاربری گاز طبیعی تحویلی به مصرف کنندگان برای فشارهای بین دو پوند بر اینچ مربع تا شصت پوند بر اینچ مربع یا مصارف بالاتر از ۱۶۰ مترمکعب در ساعت تا حداکثر ۵۰۰۰ مترمکعب در ساعت تدوین گردیده است. از این بخش فصل‌های ۱۲، ۱۳ و ۱۴ مهمتر هستند.
- فصل دهم: کلیات؛ از این فصل تا به حال سوالی طرح نشده است. یک مرور اجمالی داشته باشید.
- فصل یازدهم: مشخصات مواد و مصالح مصرفی، برآورد مصرف، طراحی و انتخاب مصالح سیستم لوله کشی گاز؛ از صفحات ۹۳ و ۱۰۰ از این فصل در آزمونهای ادوار گذشته و صفحات ۹۷ و ۹۹ آزمون اجرا مهر ۱۳۹۸ سوالاتی طراحی شده است.
- فصل دوازدهم: اجرای لوله کشی گاز؛ از صفحهی ۱۰۳ و ۱۰۶ هر کدام یک سوال طرح شده است.
- فصل سیزدهم: عایقکاری لوله ها؛ دو سوال از صفحات ۱۱۸و ۱۲۳ از این فصل در آزمون های ادوار گذشته طراحی شده است.
- فصل چهاردهم: جوشکاری؛ از صفحهی ۱۲۹ دو سوال و از صفحات ۱۳۴ و ۱۳۵ به ترتیب یک سوال در آزمون های گذشته طراحی شده است.
- فصل پانزدهم: حفاظت کاتدی؛ از این فصل تا به حال سوالی طراحی نشده است.
- فصل شانزدهم: کنترل کیفیت، آزمایشها، بازرسی، صدور تأئیدیه و تزریق گاز؛ از این فصل تا به حال سوالی طراحی نشده است.
- پیوست ۱ تا ۵؛ پیوست های مبحث ۱۷ در درجهی اهمیت بسیار پایینی قرار دارند، فقط از جدول صفحه ی ۱۷۰، در آزمون نظارت سال ۹۴ و ۹۷ سوال طرح شده بود.
در نظر داشته باشید با توجه به غیرقابل پیشبینی بودن سوالات آزمون ورود به حرفه مهندسان، اگرچه برای بعضی فصول ذکر شده است که تا به حال از آن‌ها سوالی طرح نشده یا یک سوال طرح شده است، ولی برای مطالعه ی آن‌ها زمان کافی گذاشته و هیچ قسمتی از مبحث را ناخوانا باقی نگذارید.
منبع: گنجینه تست‌های آزمون نظام مهندسی، جلددوم
